มีธุรกิจมากมายรวมถึงอุตสาหกรรมหลายประเภทที่ได้รับประโยชน์และอานิสงค์จากกรรมวิธีการเชื่อมโลหะและการแปรรูปโลหะ (Benefits from Welding and Metal Fabrication) เนื่องจากทั้งสองกรรมวิธีต่างก็มีความสำคัญต่ออุตสาหกรรมแปรรูปชิ้นส่วนและส่วนประกอบสำหรับสินค้าหรือผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปเป็นอย่างยิ่ง นอกจากภาพลักษณ์ที่ดีของตัวผลิตภัณฑ์หรือสินค้าแล้วยังมีส่วนสร้างความแข็งแรงและทนทานที่เหมาะสมสำหรับการนำไปใช้งาน ดังนั้น ผู้ที่เกี่ยวข้องหรือมีหน้าที่ที่ต้องรับผิดชอบเกี่ยวกับการจัดหาชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบที่ผลิตจากโลหะชนิดต่าง ๆ ต้องทำความเข้าใจและแยกแยะความแตกต่างระหว่างการเชื่อมโลหะกับการแปรรูปโลหะให้ได้ หากเข้าใจผิดอาจทำให้เกิดความเสียหายต่อชิ้นงานที่ต้องการ ต้นทุน รวมไปถึงผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการจัดหาชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบจากโลหะสำหรับผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป (Finished Products)
ศิรินครโลหะกิจขอเสนอบทความที่ให้ความรู้และอธิบายความแตกต่างระหว่างการเชื่อมโลหะและการแปรรูปโลหะสำหรับผู้ที่มีหน้าที่เกี่ยวข้องและรับผิดชอบจัดหาชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบที่ทำจากโลหะเพื่อความเข้าใจที่ตรงกันและไปในทิศทางเดียวกันกับผู้ผลิตหรือโรงงานแปรรูปโลหะ (Metal Fabricators)

สำหรับผู้ที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมแปรรูปจะคุ้นเคยกับคำว่า “การเชื่อมโลหะหรืองานเชื่อมโลหะ” และ “การแปรรูปโลหะ” เป็นอย่างดี แต่สำหรับมือใหม่หรือเจ้าของผลิตภัณฑ์ที่ต้องการชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบที่ทำจากโลหะอาจมองว่าการเชื่อมโลหะและการแปรรูปโลหะเป็นสิ่งหรือเรื่องเดียวกัน โดยพิจารณาจากรูปลักษณ์ภายนอกของชิ้นงานและกระบวนการผลิตชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบจากโลหะสำหรับสินค้าหรือผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป อย่างไรก็ตาม
ทั้งการเชื่อมโลหะและการแปรรูปโลหะไม่ใช่สิ่งเดียวกันหรือเป็นคำที่จะนำมาใช้แทนกันได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากต้องสื่อสารกับผู้ผลิตหรือโรงงานแปรรูปชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบที่ผลิตจากโลหะ การนำคำทั้งสองคำมาใช้แทนกันอาจสร้างความสับสนให้กับผู้ผลิตหรือโรงงานแปรรูปโลหะได้ ที่สำคัญจะทำให้เสียเวลาในการติดต่อสื่อสารกับผู้รับผลิต ทั้ง “การเชื่อมโลหะหรืองานเชื่อมโลหะ” และ “การแปรรูปโลหะ” มีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ก่อนที่จะกล่าวถึงความแตกต่างระหว่างการเชื่อมโลหะ (Welding) กับการแปรรูปโลหะ (Metal Fabrication) จะขอแบ่งปันข้อมูลและความรู้ที่สำคัญที่เกี่ยวข้องกับการเชื่อม (Welding) โดยมีรายละเอียด ดังนี้
การเชื่อมโลหะคืออะไร (Introduction to Welding)
การเชื่อมโลหะ (Welding) คือ กระบวนการหรือกรรมวิธีที่ใช้สำหรับหลอมละลายชิ้นโลหะตั้งแต่ 2 ชิ้นขึ้นไปเข้าด้วยกันเพื่อขึ้นรูปชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบสำหรับสินค้าหรือผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปที่ต้องการ การเชื่อมโลหะจำเป็นต้องทำให้เกิดความแข็งแรงระหว่างชิ้นส่วนที่นำมาประกอบเข้าด้วยกัน รวมไปถึงการสร้างความสวยงามให้กับชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบ การเชื่อมโลหะเป็นกระบวนการที่ใช้ลวดเชื่อม (Filler Material) และความร้อน (Heat) ในการเชื่อมหรือสร้างตัวยึดระหว่างชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบที่ผลิตจากโลหะ กล่าวอีกนัยหนึ่งได้ว่า การเชื่อมโลหะเป็นหนึ่งในกรรมวิธีของการแปรรูปโลหะนั้นเอง (One of Metal Fabrication Techniques)
นอกจากนี้ การเชื่อมโลหะยังช่วยให้ชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบไม่แตกหักหรือแยกออกจากกันระหว่างการใช้งาน (Reliability) หากเกิดข้อผิดพลาดจากการเชื่อมโลหะจะส่งผลต่อรูปลักษณ์และความสมบูรณ์แบบของชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบ รวมไปถึงผลิตภัณฑ์หรือสินค้าสำเร็จรูปได้ อุตสาหกรรมที่นิยมใช้กรรมวิธีการเชื่อมโลหะ ได้แก่ อุตสาหกรรมก่อสร้าง อุตสาหกรรมยานยนต์ อุตสาหกรรมอวกาศ และอุตสาหกรรมผลิตอาหาร ตัวอย่างเช่น หากชิ้นส่วนใด ๆ ของเครื่องบินหรือรถยนต์เกิดความเสียหาย แตกหรือมีปัญหา จะใช้กรรมวิธีการเชื่อมโลหะเข้ามาแก้ไขและซ่อมแซมชิ้นส่วนเหล่านั้นด้วยการเชื่อมชิ้นส่วนต่าง ๆ ให้กลับอยู่ในสภาพเดิม เป็นต้น นอกจากนี้ การเชื่อมโลหะชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบเชิงโครงสร้างที่ผลิตจากเหล็กกล้าเข้าด้วยกัน (Steel) ยังมีความสำคัญอย่างยิ่งยวดต่อการสร้างความปลอดภัยและมั่นคงให้กับตึกสูงระฟ้า (Skyscrapers)
เนื่องจากกระบวนการเชื่อมโลหะสามารถนำไปใช้งานได้อย่างกว้างขวางในหลายอุตสาหกรรม ดังนั้นเทคนิคหรือกรรมวิธีในการเชื่อมโลหะจึงมีมากกว่า 40 ชนิดที่ได้รับการพัฒนาขึ้นตั้งแต่ยุคที่มนุษย์รู้จักการนำโลหะมาประยุกต์ใช้งานเป็นเครื่องมือเครื่องใช้ และกระบวนการเชื่อมโลหะได้วิวัฒนาการและพัฒนามาเป็นลำดับ อย่างไรก็ดี มีเพียง 5 เทคนิคเท่านั้นที่เป็นที่นิยมสำหรับผู้ผลิตหรือโรงงานที่รับแปรรูปชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบจากโลหะนำมาใช้ในงาน ได้แก่ เทคนิคการเชื่อมโลหะแก๊สคลุมหรือแก๊สเฉื่อย เทคนิคการเชื่อมไฟฟ้าด้วยลวดเชื่อมหุ้มฟลักซ์ เทคนิคการเชื่อมอาร์คทังสเตนแก๊สคลุมหรือแก๊สเฉื่อย เทคนิคการเชื่อมด้วยลวดเชื่อมไส้ฟลักซ์ และเทคนิคการเชื่อมโลหะด้วยแก๊ส
- เทคนิคการเชื่อมโลหะแก๊สคลุมหรือแก๊สเฉื่อย (Gas Metal Arc Welding/Metal Inert Gas: GMAW/MIG): เป็นเทคนิคการเชื่อมโลหะที่นิยมใช้มากที่สุด เทคนิคการเชื่อมโลหะประเภทนี้จะใช้ลวดเชื่อมแบบ Filler Electrode ในการเชื่อมชิ้นงานโลหะเข้าด้วยกัน นิยมใช้ในอุตสาหกรรมยานยนต์และอุตสาหกรรมก่อสร้าง การเชื่อมโลหะแก๊สคลุมหรือแก๊สเฉื่อยจะใช้เชื่อมชิ้นงานที่ผลิตจากเหล็กกล้าไร้สนิม ทองแดง หรือนิกเกิล เป็นต้น
- เทคนิคการเชื่อมไฟฟ้าด้วยลวดเชื่อมหุ้มฟลักซ์ (Shielded Metal Arc Welding (SMAW): การเชื่อมโลหะด้วยกรรมวิธีนี้จะใช้ลวดเชื่อมที่ใช้แล้วหมดไป (Consumable Electrode) ในการเชื่อมชิ้นงานโลหะเข้าด้วยกัน และไม่ใช้แก๊สปกคลุม (Shielding Gas) ในการเชื่อมชิ้นงาน เนื่องจากลวดเชื่อมที่ใช้แล้วหมดไปจะถูกหุ้มด้วยฟลักซ์อยู่แล้ว ข้อดีของการเชื่อมชิ้นงานโลหะด้วยเทคนิคนี้ คือ หากมีสถานการณ์มลภาวะทางอากาศเกิดขึ้น (Air Contamination) จะไม่ส่งผลกระทบหรือปฏิกิริยาใด ๆ ต่อตัวชิ้นงานหรือชิ้นส่วนโลหะ เทคนิคการเชื่อมไฟฟ้าเช่นนี้จะใส่ลวดเชื่อมที่ใช้แล้วหมดไปลงในตำแหน่งรอยต่องานเชื่อม (Welding Joint) จากนั้นจะปล่อยกระแสไฟฟ้าเข้าสู่ลวดเชื่อม การเชื่อมไฟฟ้าด้วยลวดเชื่อมหุ้มฟลักซ์นี้นิยมใช้ในงานเชื่อมที่ต้องการความแข็งแรงเป็นพิเศษ หรือใช้ในการแปรรูปโลหะหนัก (Heavy Fabrication)
- เทคนิคการเชื่อมอาร์คทังสเตนแก๊สคลุมหรือแก๊สเฉื่อย (Gas Tungsten Arc Gas Welding/Tungsten Inert Gas (GTAW/TIG): การเชื่อมชิ้นส่วนโลหะด้วยเทคนิคนี้จะใช้ลวดเชื่อมประเภท Non-Consumable แล้วนำไปวางไว้ที่หัวเชื่อม (Welding Gun) หลังจากนั้นแก๊สเฉื่อยจะถูกปล่อยผ่านหัวเชื่อมนี้ การเชื่อมอาร์คทังสเตนแก๊สคลุมหรือแก๊สเฉื่อยนี้ถือว่าเป็นกรรมวิธีเชื่อมชิ้นงานโลหะที่สะอาดที่สุด และนิยมนำไปเชื่อมชิ้นงานที่ผลิตจากโลหะกลุ่มเหล็ก (Ferrous Metal) เช่น อลูมิเนียม นิกเกิล หรือทองแดง เป็นต้น
- เทคนิคการเชื่อมด้วยลวดเชื่อมไส้ฟลักซ์ (Flux Cored Arc Welding (FCAW): เป็นการเชื่อมชิ้นงานโลหะด้วยการใช้ลวดเชื่อมไส้ฟลักซ์ที่มีลักษณะเหมือนตัว U และเป็นเทคนิคการเชื่อมที่ต้องทำอย่างต่อเนื่อง ข้อดีของการเชื่อมด้วยลวดเชื่อมไส้ ฟลักซ์นี้ คือ ประสิทธิภาพของลวดเชื่อมไส้ฟลักซ์ที่สูงกว่าลวดเชื่อมทั่วไป นอกจากนี้ ไม่จำเป็นต้องใช้แก๊สปกคลุมภายนอก (External Shielding Gas) ในการเชื่อมชิ้นงานโลหะเข้าด้วยกัน
- เทคนิคการเชื่อมโลหะด้วยแก๊ส (Gas Welding (GW): เป็นเทคนิคการเชื่อมชิ้นงานโลหะด้วยการใช้ความร้อนระหว่างแก๊สออกซิเจน (Oxygen) กับแก๊สอะเซทิลีน (Acetylene) ในการเชื่อม ชิ้นงานที่เป็นโลหะหลอมเหลว (Molten Base Metal) และลวดเชื่อมจะถูกนำมาใส่ไว้ที่หัวเชื่อม (Welding Gun) เทคนิคการเชื่อมโลหะด้วยแก๊สนี้เหมาะกับการเชื่อมชิ้นงานที่ผลิตจากแผ่นโลหะบาง (Thin Metal) แต่อาจไม่เหมาะกับการใช้ในการแปรรูปชิ้นงานที่ผลิตจากโลหะหนัก (Heavy Metal Fabrication)
การแปรรูปโลหะคืออะไร (Brief Explanation of Metal Fabrication)
การแปรรูปโลหะ หมายถึง กระบวนการขึ้นรูปชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบจากโลหะชนิดต่าง ๆ เป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นอย่างเป็นขั้นตอนและตามลำดับ เริ่มจากขั้นตอนการออกแบบชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบ (Designing) ขั้นตอนการตัดโลหะ (Cutting) ขั้นตอนการดัดหรือพับโลหะ (Bending) ขั้นตอนการขึ้นรูปโลหะตามที่ต้องการ (Shaping) และขั้นตอนการเชื่อมชิ้นงานโลหะเข้าด้วยกัน (Welding) นอกจากนี้การแปรรูปโลหะให้ได้ชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบสำหรับผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปยังอาศัยกระบวนการอื่น ๆ เพิ่มเติมอีก เช่น การปั๊มไดคัท (Die-Cutting) การทุบขึ้นรูป (Punching) การปั๊มขึ้นรูปโลหะ (Stamping) หรือการตกแต่งโลหะ (Finishing) เป็นต้น
ความแตกต่างระหว่างการเชื่อมโลหะกับการแปรรูปโลหะ
(Difference Between Welding and Metal Fabrication)
ทั้งการเชื่อมโลหะและการแปรรูปโลหะต่างเป็นกรรมวิธีผลิตชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบจากโลหะ อย่างไรก็ตาม ยังมีคนจำนวนมากที่ไม่เข้าใจความแตกต่างของทั้งสองวิธี ความแตกต่างระหว่างการเชื่อมโลหะกับการแปรรูปโลหะ มีดังนี้
- การแปรรูปโลหะต้องอาศัยหลายขั้นตอนหรือเทคนิคในการผลิตชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบจากโลหะ: การเชื่อมโลหะ คือ การหลอมละลายหรือเชื่อมชิ้นส่วนโลหะเข้าด้วยกัน การเชื่อมชิ้นงานโลหะมีหลายวิธี แต่เป้าหมายของการเชื่อมโลหะ คือ การเชื่อมชิ้นส่วนที่ทำจากโลหะเข้าด้วยกันแบบถาวร ตรงข้ามกับการแปรรูปโลหะที่ต้องอาศัยหลายกลยุทธ์และเทคนิคในการผลิตชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบจากโลหะสำหรับผลิตภัณฑ์หรือสินค้าสำเร็จรูปที่ต้องการ ดังนั้น การแปรรูปโลหะ หมายถึง กระบวนการของงานโลหะแบบองค์รวม (Holistic Process)
- ใช้เครื่องมือในการทำงานไม่เหมือนกัน: โดยทั่วไปกระบวนการแปรรูปมักเริ่มจากการตัดโลหะตามขนาดที่ต้องการก่อนด้วยเครื่องมือ เช่น เครื่องเลื่อย (Mechanical Saw) เครื่องตัดเลเซอร์ (Laser Cutter) หรือหัวตัดพลาสมา (Plasma Torch) เป็นต้น และใช้การกลึง (Lathe) สำหรับดึงโลหะบางส่วนออกจากตัวงาน เช่น การสร้างชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบที่ต้องมีรู หรือใช้เครื่องพับโลหะเพื่อสร้างมุมให้กับชิ้นงานโลหะ เครื่องมือที่ใช้ในการแปรรูปโลหะจะแตกต่างจากเครื่องมือที่ใช้ในการเชื่อมโลหะ สำหรับการเชื่อมโลหะ เครื่องมือและอุปกรณ์ที่นิยมใช้ ได้แก่ หัวเชื่อม เครื่องควบคุมกระแสไฟ และลวดเชื่อมที่ใช้แล้วหมดไป ทั้งนี้ การเชื่อมโลหะยังต้องมีอุปกรณ์ความปลอดภัย (Safety Equipment) ในการทำงาน เช่น หน้ากากหรือหมวกงานเชื่อมปรับแสงอัตโนมัติสำหรับสวมใส่เพื่อปกป้องสายตาจากรังสีอัลตราไวโอเลต (รังสียูวี) ที่เกิดขึ้นในช่วงทำการเชื่อมชิ้นส่วนโลหะเข้าด้วยกัน รวมถึงควันเชื่อม
- ทักษะที่ต้องใช้การในการทำงานต่างกัน: โดยส่วนมากการเชื่อมโลหะอาจต้องใช้อุปกรณ์และเครื่องมือในการทำงานอยู่บ้าง แต่โดยหลักแล้วจะเป็นกรรมวิธีที่ต้องใช้มือในการทำงานเป็นหลัก นอกจากนี้ ช่างเชื่อมโลหะต้องเป็นบุคคลที่มีความสามารถเฉพาะทาง เพราะการเชื่อมโลหะเป็นงานเฉพาะด้าน ทั้งนี้ หากช่างเชื่อมโลหะขาดประสบการณ์และการฝึกฝนที่ชำนาญ จะส่งผลให้งานเชื่อมโลหะไม่มั่นคงและขาดความแข็งแรง ก่อให้เกิดอันตรายได้หากนำไปใช้งานหรือไปประกอบเป็นผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป ดังนั้น ชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบจากโลหะที่มีคุณภาพสูงต้องอาศัยช่างเชื่อมที่มีประสบการณ์ในการทำงานมายาวนาน แต่การแปรรูปโลหะเป็นการผลิตชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบสำหรับสินค้าหรือผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปที่อาศัยหลายขั้นตอนและเทคนิคในการผลิต ดังนั้น ทักษะการแปรรูปจึงแตกต่างออกไปขึ้นอยู่กับความต้องการขั้นตอนใดบ้างในการแปรรูป
สรุป:
จะเห็นได้ว่าการเชื่อมโลหะและการแปรรูปโลหะมีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง การเชื่อมโลหะเป็นเพียงส่วนหนึ่งหรือกระบวนการหนึ่งในขั้นตอนการแปรรูปโลหะทั้งหมด ชิ้นส่วนหรือส่วนประกอบบางอย่างอาจไม่ต้องใช้การเชื่อมโลหะในการผลิต แต่จะขาดขั้นตอนการออกแบบ การตัดโลหะให้ได้ขนาดตามที่ต้องการ การขึ้นรูปโลหะ การดัดหรือพับโลหะ หรือการตกแต่งโลหะไม่ได้
_________________________________________
บริษัท ศิรินครโลหะกิจ จำกัด เป็นผู้ผลิตชิ้นส่วน และส่วนประกอบอะไหล่รถทุกประเภท รวมถึงการผลิตชิ้นส่วนและส่วนประกอบตามความต้องการ (Made-to-Order) มากกว่า 30 ปี เชี่ยวชาญการผลิตและออกแบบชิ้นส่วน และส่วนประกอบด้วยงานปั๊ม งานพับ งานตัด งานกลึง และงานเชื่อม พร้อมเข้ารูป ด้วยเทคโนโลยีหุ่นยนต์และเครื่องจักรสมัยใหม่ พร้อมช่างระดับมืออาชีพ
Facebook : ศิรินครโลหะกิจ
Line : @sirinakorn (พิมพ์@ด้วย)